Ký ức ngày về tiếp quản Thủ đô

Nhớ về thời khắc lịch sử ấy, cán bộ lão thành cách mạng Nguyễn Văn Tước, năm nay gần 100 tuổi cũng không khỏi xúc động: “Sau khi tiếp quản, Đại đội 263 (Tiểu đoàn 18, Trung đoàn Thủ đô) chúng tôi được giao nhiệm vụ bảo vệ cầu Long Biên. Khi ấy, chúng tôi được lệnh tổ chức chốt ở 2 đầu cầu, tuần tra kiểm soát. Trong ngày 10/10/1954, nhận tiếp quản cầu Long Biên, chúng tôi trực tiếp treo cờ Tổ quốc lên cầu, trong lòng trào dâng niềm tự hào. Đứng trước lá cờ, chúng tôi đã thề, dù khó khăn đến đâu, vẫn luôn giữ vững phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao”.

Lúc trở về tiếp quản Thủ đô, tôi có quá nhiều cảm xúc. Từ chiến tranh chuyển sang hòa bình, không khí khác hoàn toàn. Trong kháng chiến, quân đội hành quân ban đêm, ở sâu trong rừng, giữ bí mật... Nay bước sang hòa bình, cảm xúc đầu tiên của chúng tôi là vui mừng khôn xiết khi cả miền Bắc được hoàn toàn giải phóng, Thủ đô được tiếp quản nguyên vẹn. Cảm nhận thứ hai là chúng tôi nhớ đến các chiến sĩ Trung đoàn Thủ đô năm xưa đã chiến đấu dũng cảm 60 ngày đêm để bảo vệ Thành Hà Nội và cuộc rút lui đầy mưu trí qua sông Hồng về chiến khu Việt Bắc.
Chúng tôi rất muốn nhanh chóng về Hà Nội. Gần như tất cả chúng tôi là thanh niên nông thôn, nhiều người chưa ra khỏi lũy tre làng nên không biết TP trông như thế nào. Khi đó, chúng tôi háo hức về để xem TP. Đi qua đường phố, tất cả chúng tôi ngắm nhìn mọi thứ với tâm trạng háo hức, lạ lẫm. Bên cạnh đó là cảm xúc mong mỏi được về thăm quê hương. Suốt những năm kháng chiến, chúng tôi đã không có một lá thư về cho gia đình.
Đại tá Nguyễn Thụ - nguyên Trung đội trưởng Bộ binh thuộc
Đại đội 269, Tiểu đoàn 54, Trung đoàn Thủ đô, Đại đoàn 308

Trong hồi tưởng của Đại tá Dương Niết, trải qua cả 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, khoảnh khắc đáng nhớ nhất đối với ông chính là những ngày cùng đồng đội trở về tiếp quản Thủ đô Hà Nội năm 1954. “Sáng 8/10, chúng tôi ra đến cầu Đuống. Theo thỏa thuận ở Hội nghị Trung Giã, Pháp sẽ đón đoàn ở cầu Đuống.

Sau đó, chúng dẫn đoàn lên xe về thẳng trụ sở Ban Liên hiệp đình chiến, đóng ở Nhà thương Bến Thủy (nay là Bệnh viện T.Ư Quân đội 108). Tại đây, đoàn được chia làm 35 tổ, mỗi tổ từ 3 - 5 người di chuyển về 35 vị trí có quân Pháp đóng. Đây là những vị trí quan trọng do Pháp đã chiếm giữ ngay từ khi chúng đặt chân đến Hà Nội như: Phủ toàn quyền, Tòa thị chính, Tòa án tối cao, Sở Cảnh sát Bắc Việt, Nhà máy điện, Nhà máy nước, Nhà máy đèn Bờ Hồ, Ga Hàng Cỏ, Nhà tù Hỏa Lò, Bệnh viện Bạch Mai...”.

Trong ký ức, hồi tưởng của cựu chiến binh Lê Văn Tính: “5 giờ sáng 10/10/1954, rời làng Phùng, chúng tôi đội ngũ chỉnh tề theo đường 32 tiến về Hà Nội. Qua Cầu Diễn hiện ra trước mặt một rừng cờ hoa, biểu ngữ, khẩu hiệu, nhiều nhất là “Hồ Chí Minh muôn năm”. Nhân dân đông đảo đứng hai bên đường vẫy cờ hoa đón chào hàng quân chỉnh tề đi qua, những ánh mắt ướt lệ, những cánh tay giơ ra như muốn ôm chặt lấy người thân xa lâu ngày gặp lại, khó nén khỏi xúc động dâng trào, nhất là những đồng chí đã chiến đấu 60 ngày đêm trong đội quân “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh” giữ Hà Nội, ra đi từ ngày đầu kháng chiến nay mới trở về.

Đi qua các đường phố đến Hồ Gươm, về chợ Đồng Xuân, phố phường đang có lệnh giới nghiêm nhưng nhà nào cũng mở cửa, mọi người vui mừng, phấn khởi vẫy tay chào bộ đội đi qua, chúng tôi vào thành lối Cửa Đông. Buổi chiều, chúng tôi tập trung ở sân Cột cờ, 15 giờ chiều, còi Nhà hát TP nổi lên một hồi dài, Quốc ca vang lên, cờ Tổ quốc phấp phới bay trên đỉnh Cột cờ Hà Nội. Sư đoàn trưởng Vương Thừa Vũ đọc thư Bác Hồ gửi đồng bào Thủ đô khiến chúng tôi vô cùng xúc động”.

Dõi theo nhịp bước phát triển của Thủ đô

Đại tá Dương Niết bày tỏ niềm tự hào: “Việc không phải đánh vào
Hà Nội mà vẫn giải phóng Hà Nội, đó là kết quả của sự lãnh đạo tài tình của Đảng và Bác Hồ, tài thao lược của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, sự hy sinh chiến đấu của toàn dân suốt 9 năm kháng chiến trường kỳ. Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ đã đưa đến kết quả giải phóng miền Bắc và giải phóng Thủ đô”.

70 năm sau ngày về lịch sử, các chiến sĩ trực tiếp tham gia giải phóng Thủ đô năm xưa vẫn không khỏi bồi hồi mỗi khi Hà Nội bước vào những ngày Thu.

Với Đại tá Dương Niết, sau tiếp quản Thủ đô, ông tiếp tục công tác trong quân đội; sau đó làm Hiệu phó Trường Trung cao Không quân (nay là Học viện Phòng không - Không quân), năm 1991 về nghỉ hưu với quân hàm Đại tá. “Chúng ta đã sống trong không khí hào hùng của mùa Thu lịch sử. Thế hệ trước đã chiến đấu, ghi dấu ấn và để lại cơ đồ cho lớp trẻ hôm nay.

Chúng tôi tự hào là một phần của lịch sử. Tôi mong sao, các bạn trẻ hôm nay tiếp nối truyền thống, nuôi dưỡng niềm tự hào, biết ơn, từ đó cống hiến trí tuệ, góp phần xây dựng Thủ đô giàu đẹp, văn minh, hiện đại” - Đại tá Dương Niết bày tỏ.

Xúc động khi nhắc về những người đồng đội, Đại tá Dương Niết chia sẻ: “trong số 214 chiến sĩ Bình Ca vào tiếp quản Hà Nội năm 1954, đến năm 2019, ở Hà Nội còn 5 người, nhưng đến nay 4 người đã ra đi, chỉ còn lại mình tôi. Các anh ấy ra đi đều ở tuổi 90 và trên 90”.

Với riêng Ngày Giải phóng Thủ đô 10/10, Đại tá Dương Niết khẳng định: “Âm hưởng của bản hùng ca Hà Nội chiến đấu và chiến thắng vẫn luôn vang vọng tới mọi thế hệ, nhất là những thế hệ trẻ. Qua đó, thế hệ trẻ sẽ tiếp nối truyền thống đầy tự hào của cha ông, thực hiện các Nghị quyết của T.Ư, Thành ủy để xây dựng Thủ đô văn hiến - văn minh - hiện đại”.

Với cựu chiến binh Lê Văn Tính, hàng ngày, ông vẫn luôn cập nhật, dõi theo từng bước phát triển của Thủ đô cũng như cả nước. Ông muốn nhắn nhủ tới thế hệ trẻ, hãy noi gương các bậc cha ông đã cống hiến, hy sinh, luôn tu dưỡng, rèn luyện xứng đáng là công dân tốt, có nhiệt huyết xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại.

Với ông Nguyễn Ngọc Ky, sau khi trải qua cuộc đời binh nghiệp, nghỉ hưu vào năm 1991, ông trở về tham gia làm Bí thư Chi bộ, Trưởng ban Công tác mặt trận ở địa phương trong 10 năm. Tâm niệm "Sống vui, sống khỏe, sống có ích cho đời" nên dù tuổi cao, ông luôn mẫu mực, động viên con cháu, gia đình, cộng đồng xóm làng chấp hành mọi đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước; cống hiến, góp sức cho địa phương.